Congres
Op 13 en 14 juni jl. vond in het Bredase PvdA congres plaats. Uiteraard bespraken wat we de afgelopen jaren als partij, via onze volksvertegenwoordigers en via allerlei groepen gedaan hebben. Ook kozen we een aantal mensen voor commissies en delegaties. Veruit de belangrijkste punten waren echter de partijvernieuwing, de richting van onze partij en de Resolutie Arbeid.
Het rapport Vreeman zei het al treffend: “De commissie constateert dat de PvdA gebukt gaat onder een onvoltooid proces van inhoudelijke vernieuwing (resulterend in een inhoudelijk tekort), een onduidelijke identiteit en een tekortschietende regie, vooral in campagnetijd. Na de verkiezingsnederlaag van mei 2002 ging de ‘kaasstolp’ aan diggelen.”.
Koers
Na de recente bestuurscrisis is, onder veel druk van het laatste congres en met een heel krap tijdschema, het nieuwe partijbestuur voortvarend aan de slag gegaan. Na alle openbare partijbijeenkomsten van de afgelopen maanden, waar we met duizenden partijgenoten gediscussieerd hebben over de problemen en de nieuwe koers van onze partij, ligt er nu een stapel kloeke rode documenten met vele verandervoorstellen. Eigenlijk is er hiermee al de eerste stap gezet: Het levensbloed van onze partij; ‘dialoog en debat’ is weer helemaal terug! Al die bijeenkomsten hebben geresulteerd in tientallen voorstelen over de organisatie en richting van onze partij. De belangrijkste zijn over het politiek forum, de kandidaatstelling en vooral de richting van onze partij. Drie zwaar bevochten onderwerpen waarover de verschillen van mening groot zijn.
De partijorganisatie
Misschien voor velen een wat abstract onderwerp, maar het is goed om toch de essentiële punten en belangrijkste voorstellen te noemen.
Veruit het belangrijkste voorstel gaat over de toekomst van het politiek forum. Het omvormen van dit orgaan naar een echte politieke ledenraad waar ieder lid en vertegenwoordigers van de partijonderdelen, vele malen per jaar over de dan levende onderwerpen kunnen discussiëren en besluiten is cruciaal voor de betrokkenheid en levenslust in onze partij. Veel van de voorstellen gingen over de organisatie van deze ledenraad. Gelukkig kregen deze voorstellen heel veel steun en gaan we ermee aan de slag. Het politieke hart van de partij zal hier moeten gaan kloppen waarbij we iedereen een kans gaan geven om mee te doen!
Ook voor het congres lagen er een reeks voorstellen die erg lijken op de voorstellen voor de politieke ledenraad. Helaas waren die wat minder doordacht en misten focus, mede doordat ze de voorstellen voor de politieke ledenraad overlapten. Het leverde dan ook een enorme organisatorische discussie op. Toch vonden de voorstellen voldoende steun om er een experiment mee te wagen.
De kandidaatstelling is een punt dat al jaren heel moeilijk ligt. Vroeger kwamen kandidaten uit de kieskringen en gewesten van onze partij. Vrijwel iedereen kon ze ‘kennen’ en ‘benaderen’. De ‘nabije’ gewestelijke vergaderingen waren een feest van debat en betrokkenheid waar maar weinig Kabinets- en Kamerleden verstek lieten gaan. Hoe slecht het heden ten dage is gesteld weten wij ook.
De kritiek op de landelijke kandidaatstellingscommissie neemt jaar na jaar toe. Nu ken ik veel van deze mensen en ik kan u verzekeren dat zij echt hun uiterste best proberen te doen om aan steeds meer wensen te voldoen. Elke keer gaat er echter wel wat mis, heerst er ontevredenheid en wordt er weer een nieuwe opdracht meegegeven. Na het boegeroep op het voorlaatste congres was het duidelijk dat het zo niet verder kon. De afgelopen jaren zijn er echter al meerdere pogingen gedaan om dit structureel aan te pakken. Deze pogingen stranden echter keer op keer op groepsbelangen in de partij. Ook dit congres kon niet tot een fundamentele aanpak besluiten. Het gejuich van belangengroepen bevestigde de grote verdeeldheid die op dit punt heerst. Toch is er het begin van een omslag zichtbaar geworden. Vooral de Jonge Socialisten maakten duidelijk dat de nieuwe generaties er andere gedachten over hebben.
Hamer en Bos
Veel spannender dat de organisatorische discussies waren de moties en toespraken waar concreet de richting van de partij werd aangegeven. Na alle discussies over waar we binnen onze partij ‘voor gaan’ was de warme en betrokken toespraak van Mariëtte Hamer een verademing in duidelijkheid. Praktische zaken die mensen raken. Zaken als werk, onderwijs en je woonomgeving waar wij vanuit onze idealen voor willen knokken. Het geloof in een eerlijke en solidaire toekomst, voor iedereen.
Wouter Bos had in zijn gelikte toespraak twee belangrijke zinsneden: ‘Kortom, de Partij van de Arbeid is progressief of is niet’ en ‘Het vraagstuk waar alles samen komt ‘kunnen we optimistisch zijn, durven we mensen te vertellen hoe Nederland onomkeerbaar verandert, kunnen we de solidariteit organiseren- het vraagstuk waar al die vragen samenkomen is het integratievraagstuk.’.
Na al het sociaalliberale en middenpartij gedoe werd de eerste zin door de scherp luisterende aanwezigen met veel applaus vastgenageld. De tweede zin gaf achteraf wel enige discussie. Niet dat het containerbegrip integratie niet als zeer belangrijk werd erkend en dat we er onze verantwoordelijkheid voor willen nemen, maar vooral omdat het door Bos een grotere uitdaging werd gevonden dan de sociale zekerheid. Hij heeft wel een punt, want nadat Ella Vogelaar zonder geld het bos was ingestuurd is hier nog veel achterstand in te halen.
Vijf voor twaalf
De discussie over partijvernieuwing kwam op scherp te staan toen de actuele moties aan bod kwamen. Na alle verwijten over politiek gedraai eiste en gaf het congres duidelijkheid van en aan de partijleiding. Meer dan duidelijk benoemde het congres de problemen en gaf aan waar wij voor gaan. Geen onduidelijkheid meer waar wij als PvdA voor staan: Geen verslechtering van het sociale stelsel, geen verschraling van de zorg in de verpleeghuizen, de kinderopvang, de topinkomens de vrijheid van meningsuiting en niet in de laatste plaats ‘Baas in eigen reageerbuis’.
Toen het gebrek aan idealisme en passie, de onduidelijkheid van de PvdA en de rol van de partijleider hierin aan bod kwamen stond de discussie helemaal op scherp. Het advies om deze motie af te wijzen werd duidelijk niet door het congres gepikt. Dank zij Mariëtte Hamer werd er wat genuanceerd en werden de moties met een overweldigende meerderheid aangenomen.
Partijvernieuwing, de basis ligt er. Nu zelf aan de slag, want politiek maak je tenslotte zelf!