Binnen de Partij van de Arbeid zijn belangrijke veranderingen gaande. In het streven naar een betere ledendemocratie staan, na vele jaren van discussies en een gefaseerde besluitvorming daarover, nu de ICT-middelen voor een nieuwe Ledendemocratie op de agenda. Deze ICT-middelen zijn geen sinecure, want het betreft een verre van makkelijk terrein. “Collaborative decision-making” en/of “e-democracy” is een terrein dat enerzijds sterk in ontwikkeling is en anderzijds nog amper overzien wordt. De belangrijkste verandering is de transitie van een representatieve democratie naar een meer directe democratie vorm. Werken we op congressen en politieke ledenraden nu nog met een experimentele mengvorm van afgevaardigden en leden, straks zijn dat (naast wat vertegenwoordigingen van groepen) alleen de PvdA-leden.
Er is over de huidige ledendemocratie binnen de PvdA veel te zeggen. Heel veel zaken zijn en worden gelukkig structureel goed en democratisch geregeld. Anderzijds gaat er momenteel niet alles organisatorisch gezien goed. Dat geeft kritiek op diverse bestuurlijke PvdA-onderdelen zoals presidium en partijbestuur. Echter vooral moeten we ons realiseren dat echt niet iedereen blij is of zal worden met een betere PvdA-ledendemocratie. Andere meningen zijn immers binnen de politiek niet altijd welkom of komen “nu” even niet uit. Regeren, oppositie, andere posities, andere belangen, andere conflicten. Niets menselijks is politici vreemd.
Ik noem dit alles zo expliciet daar organisatie en ICT onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. ICT-middelen zijn belangrijk maar ondersteunend. Organisatie, democratisch bewustzijn, gedrag en handelen zijn en blijven een punt van aandacht en zijn een primaire succesfactor.
Hoe belangrijk dan ook, dit artikel gaat daarop om twee redenen niet verder in. Ten eerste is een democratische partijorganisatie een zeer complex onderwerp dat meerdere eigen artikelen rechtvaardigt. Ten tweede heeft dit artikel een ander doel: Transparantie scheppen. Transparantie is immers één van de succesfactoren voor het slagen van het PvdA-ledendemocratie-project. Nu we net begonnen zijn met het testen van ICT-middelen wil ik hier d.m.v. dit artikel graag aan bijdragen door het delen van inzichten en ervaringen.
Testen
Nu een week geleden is een groep PvdA-leden, op uitnodiging en samen met twee firma’s, begonnen met testen. De firma’s zijn WBJ van Meurs Consultancy en Socioneers. De groep is divers samengesteld met een accent op Amsterdam, PvdA-functionarissen en leden die duidelijk wat met de materie hebben. Na de bijeenkomst op 10 augustus 2015, waar we globaal de situatie bespraken, testen we momenteel twee systemen of platformen: Your Priorites en DemocracyOS. Als u LiquidFeedback mist klopt dat. Dat platform wordt nu niet getest.
Het testen van de voornoemde twee platformen loopt momenteel en het is mooi om te zien dat er nu al diverse problemen, ervaringen en verschillende inzichten boven water komen. Precies wat je bij een goed testtraject wil bereiken. Voordat we ons echter in allerlei operationele test-zaken storten is dit echter het moment om een stap terug te doen en eerst wat achtergronden te behandelen.
Achtergronden en congresbesluiten
Enige achtergronden van het “project” en de PvdA-congres-besluiten over ledendemocratie kunt u vinden op http://www.pvda.nl/acties/ledendemocratie
Hier vind u ook het Rapport Commissie Noten ‘Tussen leden en leiders’, De Resolutie Ledendemocratie en Van idee naar Congres, voorstel voor uitwerking.
Daarnaast heeft het congres een aantal extra besluiten over de functionaliteit van de ICT-systemen genomen. Hieronder een bloemlezing van de eisen aan de systemen:
Tijdigheid:
Een regelmatig terugkerende klacht is dat de congres-stukken niet tijdig genoeg beschikbaar zijn om zorgvuldig en breed genoeg binnen de partij te kunnen behandelen. Zo willen veel congresafgevaardigden graag de vele stukken met hun achterban doorspreken. Komen de stukken echter pas (veel te) laat en/of onberekenbaar beschikbaar, dan is dit niet mogelijk. De verwachting is dat andere procedures en ICT-sytemen dit kunnen (en moeten) verbeteren.
Digitaal contact:
Elk lid moet elk ander lid direct kunnen benaderen. Dit is zeer expliciet gesteld als randvoorwaarde voor een functionerende ledendemocratie. Eerst met elkaar kunnen communiceren en dan pas mag het partijbestuur met andere veranderingen verder gaan. Momenteel is het direct met elkaar communiceren niet mogelijk (hoogstens leden van diverse PvdA-groepen kunnen elkaar benaderen). En ja, leden die niet door andere leden benaderd willen worden moeten dit uiteraard kunnen uitschakelen (opt-out).
Toegankelijkheid:
Dit betreft twee zaken:
1. Toegankelijk middels pluriforme standaarden. M.a.w. toegankelijk middels vrijwel alle (browser) software op alle apparatuur (PC, Tablet, Telefoon, enz) van de diverse (vele) merken.
2. Toegankelijk voor gehandicapten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan blinden, slechtzienden, motorisch gehandicapten, enz.
Dit is een complex onderwerp maar gelukkig zijn de webrichtlijnen en diverse organisaties hiervoor zowel normatief als erg hulprijk: https://nl.wikipedia.org/wiki/Webrichtlijnen.
Transparantie, privacy en veiligheid:
Daar deze zaken het fundament van de ledendemocratie en het goed functioneren van onze partij raken (vertrouwen) is hier meerdere malen aandacht voor gevraagd. Expliciet zijn een goede transparantie, privacy en veiligheid als essentiële eis aan de ICT-systemen gesteld.
Een persoonlijke waarneming is dat er binnen en rond de PvdA (net zoals bij vele andere organisaties) met twee zaken rekening dient te worden gehouden:
1. Zeer variabele, inclusief beperkte, internet- en ICT-vaardigheden.
2. Met malware (bijvoorbeeld virussen) geïnfecteerde apparatuur. Veiligheid en/of privacy problemen bij onze gebruikers zijn helaas meer standaard dan uitzondering.
Open Source:
Van Open Source systemen dient maximaal gebruik te worden gemaakt. Daarnaast dienen alle zelf ontwikkelde systemen onder een FSF (Free Software Foundation) licentie gebracht te worden. M.a.w. deze worden ook Open Source.
Door het Open Source besluit van het PvdA-congres wordt er indirect al invulling gegeven aan een randvoorwaarde voor een betere veiligheid, privacy en transparantie.
De wereld van direct en liquid democracy
Zoals al uit het voorgaande mag blijken worden er vele functionaliteiten gevraagd en eisen gesteld. Communicatie, stemmen, informeren, selecteren, privacy, veiligheid, enz, enz. Dat roept de vraag op welke systemen en platformen (ICT-systemen) zijn er eigenlijk? Hoe zit die wereld eigenlijk in elkaar? Wat zijn de achterliggende gedachten? Welke ervaringen zijn er al mee opgedaan? Welke mogelijkheden zijn er? Wat zijn de “best practices”. Wat zijn de beste systemen? Vele vragen die voorkomen dat we ons in operationele details en al eerder elders gemaakte fouten verliezen. Dit betekent wel dat we ons goed moeten inlezen. Onontkoombaar: “No free lunch”.
Voordat ik hierna verwijzingen geef naar de, misschien nu gevreesde, relevante achtergronden eerst een Engelstalige video die de essentiële begrippen direct en liquid democracy uitlegt.
Tot slot van dit eerste artikel over ledendemocratie een handig overzicht dat geboden wordt door het D-CENT project (D-CENT = Decentralised Citizens ENgagement Technologies). U vindt het D-CENT project op http://dcentproject.eu/. Eén (Engelstalig en technisch) document uit deze veelvoud aan informatie wil ik graag aanbevelen: http://dcentproject.eu/wp-content/uploads/2014/04/D4.2-.pdf. Dit document gaat namelijk ook in op diverse categorieën systemen en de daarvoor beschikbare platformen. Heel handig om snel een overzicht over de materie te krijgen. In ieder geval geeft het u een beeld van de complexiteit van de materie. Een mooie uitdaging voor onze organisatie!
En om maar af te sluiten met een toepasselijk gezegde: “Progress is a nice word. But change is its motivator. And change has its enemies.” Robert Kennedy (Ted Sorensen?).
Wordt vervolgd.