Er komt een nieuwe loot aan ons Werk & Bijstand bouwwerk; de ‘Wet Investeren in Jongeren’.
Inderdaad die wet die jongvolwassenen tot 27 jaar het recht op een werkleeraanbod geeft, maar tevens uitsluit van het recht op algemene bijstand. In plaats de huidige hulp en bijstand hebben zij dus het recht op een “werkleeraanbod” van het college.
Per 1 oktober gaan de gemeenten deze nieuwe wet uitvoeren. Een wet die, zo u begrijpt, zowel met positieve als negatieve gevoelens ontvangen wordt. Waar gaat het om?
Theorie en praktijk
De intentie van de wet ‘participatie van jongeren (jongvolwassenen) in opleiding en arbeid’ wordt omarmd, de verborgen bezuinigingsdoelstellingen en de implementatieproblematiek niet. Fundamenteel is echter de kritiek dat het de lokale uitvoeringspraktijk van de WWB kan doorkruisen. Vaak kent die uitvoeringspraktijk (soms heel goed) lokaal maatwerk. Eerlijk gezegd zeker niet in elke gemeente, maar in Alphen, mede dank zij onze bewuste sociale investeringen en investeringen in jongeren, nu juist wel. Ook onze voortrekkersrol in ketensamenwerking en samenwerking met scholen en bedrijfsleven levert veel voordelen op.
De focus op het behalen van startkwalificaties, de goede aanpak van zwerfjongeren en jongeren als individuen behandelen worden, zoals de kritiek luidt, door deze wet doorkruist. Als een van de grotere risico’s wordt het gebrek aan stageplaatsen gezien. Bij veel professionals (w.o. de VNG) wordt deze wet zelfs als volledig overbodig en schadelijk gezien.
Uitvoering
Bij de uitvoering komen vele zaken nu samen. Drie hiervan zijn het resultaat van de uitvoering van de (andere) jeugdwerkloosheidplannen, de crisis en haar negatieve gevolg voor werk en stageplaatsen en uiteraard het complexe proces van implementatie van deze nieuwe wet. Het is immers geen op zich zelfstaande wet, maar een wet die direct verbonden is met de WWB en vele andere regelingen en inspanningen. Zou het om enkele jongeren gaan dan zijn met de organisatorisch – administratieve omslag weinig problemen te verwachten, maar worden de aantallen groot dan moeten de processen en de automatisering allemaal gereed zijn. Ook kunnen er conflicten ontstaan met nu goed lopende maatwerktrajecten en andere inspanningen. Nou ben ik i.h.a. een groot voorstander om wetten en regelingen vooral naar de geest uit te voeren, maar gerust ben ik er zeker niet op.
Over één ding kunnen we wel gerust zijn; de uitvoering wordt in onze gemeente keurig voorbereid, dus daar zal het niet aan liggen. Zelfs zijn er vanuit het lokale bedrijfsleven signalen dat er mogelijk voldoende stageplaatsen beschikbaar gesteld zouden kunnen worden. U snapt dat ik dat met argusogen volg. Al met al blijft het een goedbedoelde maar omstreden wet die vele risico’s, met en in, zich mee draagt.
In de gaten houden
Het wordt dan ook zaak de uitvoering van deze wet goed in de gaten te houden. Landelijk is het zeker van belang om gelijk na 1 oktober te beginnen met een eerste evaluatie. Dit om waar nodig (landelijk) snel bij te kunnen sturen. Ook lokaal zullen wij het goed in de gaten moeten houden opdat dit alles geen negatieve gevolgen gaat hebben voor onze huidige inspanningen en resultaten. Tevens is het van groot belang de resultaten van het ‘Actieplan Jeugdwerkloosheid’ te bewaken. Juist deze dagen moet dat plan er van komen. Er is nu extra geld beschikbaar en hoeveel ‘extra’ banen en stageplaatsen gaat dat, ‘expliciet’ door dit plan en deze middelen, concreet opleveren? Al die maatregelen en hun uitvoering vissen namelijk al gauw in dezelfde vijver. Hierbij speelt nog de complicatie dat de plannen regionaal afgesproken en uitgevoerd worden. Die resultaatbewaking en bevordering geldt eigenlijk ook voor de maatregelen ter crisisbestrijding, die van lokaal tot landelijk bepaald zijn en nu in uitvoering komen. Daar moet je boven op zitten om lokale resultaten te waarborgen en om het maar plat te zeggen ‘binnen te halen’.
Aan al die fraaie complementaire en overlappende ‘plannen’ zal het niet liggen, maar het zal actief bestuur en management vereisen om de resultaten = echt extra werk + stageplaatsen voor onze gemeente zeker te stellen. Dit zal niet alleen de nodige randvoorwaarden moeten scheppen om deze nieuwe wet goed uit te kunnen voeren, maar zal vooral mensen ‘echt’ op school of aan het werk moeten helpen!