Op de nieuwjaarsbijeenkomst van de Nederlandse internetorganisaties hebben wij samen de slachtoffers van de recente aanslagen in Parijs herdacht. In mijn herdenkingsspeech sprak ik hierbij over één van mijn grote zorgen: De gevolgen voor onze burgerrechten en ons Open Internet.
Het Open Internet is een belangrijke emancipatoire verworvenheid van onze samenleving. Directe en wereldwijde communicatie voor iedereen. Een vrijheid die een kleine 50 jaar geleden nog amper voorstelbaar was.
Ons Open Internet is echter geenszins gegarandeerd. In veel landen wordt de toegang door overheden of bedrijven geblokkeerd, afgeknepen of gefilterd. De inhoud wordt gemanipuleerd en afgeluisterd. Nu zult u denken: Dat is toch vooral iets van het Midden of Verre Oosten? Maar helaas beginnen ook binnen Europa en in ons eigen land de problemen zich op te stapelen.
Door de recente aanslagen in Europa zijn deze problemen weer zeer actueel. Populisten en politieke opportunisten verdringen elkaar. Schreeuwen om media-aandacht: Maatregelen moeten er worden genomen! Oproepen om uitsluiting en onderdrukking van bevolkingsgroepen. Extreme en repressieve wetgeving. Zo spelen zij naïef en opportunistisch extremisten in de kaart.
Op het spel staan uw burgerrechten of, zo u wilt, uw mensenrechten: uw privacy en uw vrijheid van meningsuiting. Twee rechten die ten nauwste zijn verbonden. Beide verworvenheden, zo leert de geschiedenis, die teer en breekbaar zijn.
Maar nu denkt u: Zijn die rechten dan niet wettelijk geregeld? Jazeker, vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Op 6 Juli 2012 heeft de Human Rights Council zelfs een belangrijke resolutie aangenomen die de verbinding naar het Open Internet regelt. En in Nederland is in artikel 7 van de Grondwet deze vrijheid geregeld. Dit alles is althans, de theorie . . .
Wat gaat er dan in de praktijk mis? Het probleem zit hem in de handhaving en het maken van wet en regelgeving. In Nederland is de toepassing van internationale verdragen en de toepassing van de Grondwet niet goed geregeld. Zouden wij een constitutioneel hof hebben, dan zou dat vragen: Past een wet wel binnen onze Grondwet? Voldoet een wet wel aan onze internationale verdragen?
Maar er zijn toch adviesorganen die dat doen? Jazeker, maar hoe vaak worden adviezen van bijvoorbeeld een Raad van State, door de regering of de Staten-Generaal, niet beleefd genegeerd? Het bedroevende resultaat is een hele reeks van problemen, waarvan het einde geenszins in zicht is.
Wat kunnen u en ik hier aan doen? Het begint bij ons te realiseren dat we in een imperfecte maatschappij leven, maar dat eenieder, u en ik, daarin het positieve verschil kunnen maken!
Ook dit jaar wordt er veel wet- en regelgeving behandeld. Enige voorbeelden: De bewaarplicht, de Wet op de online Kansspelen, de Wet bestuurlijke maatregelen nationale veiligheid, diverse wetten m.b.t. de inlichtingendiensten en de Wet gegevensverwerking en meldplicht cybersecurity.
U kunt op vele manieren op het maken en handhaven van deze wetten een positieve invloed uitoefenen. Reageer op consultaties over wetgeving, bezoek hoorzittingen, spreek Kamerleden aan en steun organisaties die voor uw burgerrechten en het Open Internet opkomen.
Laat uw stem horen, want onze burgerrechten en het Open Internet bepalen onze vrijheid!